To indywidualna forma ochrony przyrody, najpopularniejsza w naszym kraju. Na terenie nadleśnictwa znajdziemy wiele takich obiektów, między innymi są to głazy narzutowe, pojedyncze sędziwe drzewa, egzemplarze drzew o wyjątkowych rozmiarach lub kształcie, czy też całe aleje drzew. Wśród 31 pomników przyrody, na uwagę zasługują: dęby nad Zalewem Żur, głaz narzutowy przy moście kolejowym w Tleniu, grupa daglezji zielonych przy osadzie Dębowiec oraz sędziwa sosna nad jeziorem Czerno.

Pomnik przyrody - termin ten został wprowadzony przez Humboldta na przełomie XVIII i XIX wieku, co dało początek kierunkowi konserwatorskiemu w ochronie przyrody.

          W brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku:

Pomnikami przyrody to jedna z form ochrony indywidualnej i są to "pojedyncze twory przyrody ożywionej i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzew, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie".
Do pomników przyrody ożywionej należą: pojedyncze krzewy, drzewa i grupy drzew odznaczające się sędziwym wiekiem, wielkością, niezwykłymi kształtami lub innymi cechami, a także zabytkowe aleje drzew. Natomiast do pomników przyrody nieożywionej należą: największe głazy narzutowe, tzw. erratyki oraz interesujące formy powierzchni ziemi np. - źródła, wodospady, jary, skałki, wywierzyska, przełomy rzeczne, jaskinie, odkrywki itp.

          W Polsce znajduje się ok. 33 tys. pomników przyrody, z czego najwięcej jest pojedynczych drzew i grup drzew.

          Na ternie Nadleśnictwa Osie, wśród nich znajdują się pojedyncze drzewa, grupy drzew, głazy narzutowe i aleje przydrożne.

          Na terenie Nadleśnictwa Osie znajduje sie 31 pomników przyrody (pojedynczych i grupowych).

          Szczegółowa lokalizacja, ocena stanu i kwestie własności są obecnie przedmiotem prac taksacyjnych.

         Do najciekawszych z nich należą: Dąb na Starniach, Aleja Zakonników, Brzęk na trasie Osie-Stara Rzeka (położenie - patrz mapa).