Wydawca treści
Parki krajobrazowe
,,Zatoki" fot. archiwum Nadlesnictwa Osie
Dolina Dolnej Wisły fot. archiwum Nadleśnictwa Osie
Wyspa Madera na jeziorze Żurskim fot. archiwum Nadleśnictwa Osie
Część terenów nadleśnictwa położona jest na terenie dwóch parków krajobrazowych. Ponad 6,7 tys. ha lasów w zachodniej części wchodzi w skład powołanego w 1993 roku Wdeckiego Parku Krajobrazowego, natomiast wschodnie fragmenty nadleśnictwa (nieco ponad 144 ha), położone w dolinie Wisły, znajdują się w zasięgu Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego. Obszar leśny, łączący oba wyżej wymienione parki, objęto ochroną w ramach Wschodniego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Obejmuje on cenne krajobrazowo fragmenty lasów na powierzchni blisko 9,4 tys. ha, chronione nie tylko jako miejsce wypoczynku, ale również jako korytarz ekologiczny dla migrującej zwierzyny.
Wdecki Park Krajobrazowy utworzony w celu zachowania wartości przyrodniczych, historycznych, kulturowych i krajobrazowych. Jego ogólna powierzchnia wynosi 23786,39 ha (w tym 4609,12 ha to powierzchnia otuliny). Położony jest na gminach: Cekcyn, Drzycim, Jeżewo, Lniano, Osie, Śliwice, Warlubie. Swym zasięgiem obejmuje lasy Nadleśnictwa Osie, Dąbrowa, Trzebciny i Zamrzenica. W Nadleśnictwie Osie Wdecki Park Krajobrazowy zajmuje powierzchnię ok. 6710 ha (z otuliną).
Główną osią ekologiczną parku jest rzeka Wda wraz ze swoimi dopływami: rzekami Prusiną, Sobińską, Strugą i Ryszką. W wyniku spiętrzenia Wdy i zalania ujściowych odcinków jej dopływów powstał zbiornik zaporowy Żur.
Lasy zajmują ok. 60% powierzchni parku. Typowym elementem krajobrazu są jeziora rynnowe, np.: Miedzno i jezioro wytopiskowe np.: Dury. Osobliwością parku jest największe w Polsce skupisko jarzębu brekini w rezerwacie przyrody ,,Brzęki" im. Zygmunta Czubińskiego. Na terenie parku znajdują się także inne rezerwaty, np. Jezioro Miedzno i Jezioro Łyse. Inne formy ochrony przyrody to Natura 2000: Sand Wdy PLH 040017 (SOO) oraz Bory Tucholskie PLB 220009 (OSO).
Na obszarze parku występuje wiele chronionych i rzadkich gatunków roślin, np. widłaki, rosiczki, wiele gatunków storczyków, listera jajowata, kopytnik pospolity, wiele gatunków torfowców, wawrzynek wilczełyko, lilia złotogłów i wiele innych. Urozmaicone warunki przyrodnicze sprzyjają występowaniu rzadkich gatunków zwierząt, np. spośród ryb pstrąk potokowy, 13 gatunków płazów (m.in. traszka grzebieniasta, grzebiuszka ziemna, kumak nizinny, rzekotka dzrewna), 5 gatunków gadów (padalec pospolity, jaszczurka zwinka i żyworodna, zaskroniec zwyczajny, żmija zygzakowata), ok. 150 gatunków ptaków (m.in. bocian czarny, kania ruda i czarna, gągoł, bielik, kropiatka, zimorodek, błotniak stawowy i inne), 42 gatunków ssaków (m.in. bóbr europejski, ryjówka aksamitna, nocek rudy, borowiec wielki i inne).
Wspólnym przedsięwzięciem dyrekcji Parku oraz Nadleśnictwa Osie wytyczono ścieżki dydaktyczne i trasy wycieczkowe, np. ścieżka dydaktyczna ,,Zatoki", tereny Nordic Walking itp.
Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego- utworzono na podstawie Zarządzenia nr 144/03 Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z dnia 21 maja 2003 r. w sprawie Zespołów Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego. Jego ogólna powierzchnia to ponad 60 tys. ha.
W stanie posiadania Nadleśnicta Osie zajmuje powierzchnię ok. 167 ha (w obrębie Warlubie), na omawianym obszarze położony jest w części gmin Warlubie i Nowe.
Ochroną objęto naturalny krajobraz doliny Wisły z zachowaniem naturalnymi ekosystemami, przylegającymi do rzeki Wisły łąkami, starorzeczami, lasami łęgowymi, stromymi skarpami, parowami porośniętymi grądami zboczowymi, roślinności kserotermiczną i zbiorowiskami zaroślowymi. Dno doliny zajmują pola uprawne powstałe na terenach zalewowych zagospodarowane przez ludność pochodzenia holenderskiego
Ogólnie na terenie całego parku stwierdzono ponad tysiąc gatunków roślin, w tym wiele chronionych, np. rośliny kserotermiczne: osatnica Jana, wężymord stepowy, ostnica włochata, miłek wiosenny, lilia złotogłów i inne.
Przez teren parku przebiega wyznaczony w ramach sieci Natura 2000 Dolina Dolnej Wisły PLB 040003 (OSO).
Najnowsze aktualności
Leśnicy ofiarami Zbrodni Katyńskiej
Leśnicy ofiarami Zbrodni Katyńskiej
81 lat temu, wiosną 1940 r. na rozkaz Józefa Stalina oddziały specjalne rosyjskiego NKWD dokonały zbrodni ludobójstwa na blisko 22 tysiącach obywateli polskich. Było wśród nich kilkuset leśników II Rzeczypospolitej.
Zbrodnia Katyńska to akt ludobójstwa dokonany przez państwo sowieckie na elitach państwa polskiego, który miał miejsce wiosną 1940 r. w Katyniu, Charkowie, Twerze, w więzieniach zachodniej Ukrainy i Białorusi oraz w innych wciąż odkrywanych miejscach polskiej Golgoty Wschodu.
Śmierć z rąk sowieckiego NKWD poniosło wówczas ponad 14 tysięcy oficerów Wojska Polskiego i Policji Państwowej oraz co najmniej 7 tysięcy innych obywateli Rzeczypospolitej reprezentujących przywódczą, patriotyczną, najlepiej wykształconą warstwę narodu polskiego.
Leśnicy ofiarami Zbrodni Katyńskiej
Do grona elit II Rzeczypospolitej zaliczali się również leśnicy. Wielu z nich w przededniu II wojny światowej zostało zmobilizowanych do Wojska Polskiego i brało czynny udział w kampanii wrześniowej 1939 r. Ci ze stopniami oficerskimi, którzy po napaści Związku Sowieckiego na Polskę 17 września, trafili do niewoli rosyjskiej zostali osadzeni w specjalnych obozach jenieckich NKWD i wiosną 1940 r. na rozkaz Stalina zamordowani „trybem katyńskim”, strzałem w tył głowy. Spoczywają na Polskich Cmentarzach Wojennych w Katyniu, Charkowie, Miednoje, Kijowie-Bykowni oraz w leśnym cmentarzysku Kuropaty pod Mińskiem.
Nie wiemy ilu leśników pochłonęła Zbrodnia Katyńska. Było ich kilkuset. W książce ks. Zdzisława Peszkowskiego i Stanisława Zdrojewskiego „Leśnicy w grobach Katynia” (2000 r.) pojawia się lista 724 leśników. Inni badacze tematu po weryfikacji redukują tę liczbę wskazując, że nie wszyscy wymienieni wykonywali zawód leśnika. Nie jesteśmy też w stanie potwierdzić ofiar z wciąż nie ujawnionej tzw. listy białoruskiej z tysiącami polskich ofiar spoczywających w dołach śmierci w Kuropatach pod Mińskiem.
Obelisk i tablica pamięci
W 2013 r. w Wierzchlesie na terenie Borów Tucholskich (Nadleśnictwo Zamrzenica) leśnicy z Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu utworzyli i zagospodarowali Miejsce Pamięci Leśników Polskich, Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Stanął tam dębowy krzyż, obelisk z wizerunkiem Matki Boskiej Katyńskiej i inskrypcją poświęconą leśnikom oraz tablice edukacyjne na temat zbrodni. Posadzono również pamiątkowe dęby.
Dwunastu leśników i drzewiarzy okresu międzywojennego, związanych zawodowo z Pomorzem i Kujawami, upamiętniono również na tablicy odsłoniętej w 2020 r. w gmachu Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu.
13 kwietnia każdego roku, kiedy w całej Polsce obchodzony jest Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, w Wierzchlesie i pod tablicą katyńską w toruńskiej dyrekcji składane są wiązanki kwiatów i zapalany jest znicz.
PS.
Z biografiami dwunastu leśników i drzewiarzy regionu Pomorza i Kujaw, ofiar Zbrodni Katyńskiej można zapoznać się w okolicznościowej publikacji, której fragment zamieszczamy pod artykułem, w formacie PDF – do pobrania.
