Wydawca treści
Obszary chronionego krajobrazu
Jezioro Radodzierz i Łąkosz fot. archiwum Nadleśnictwa Osie
Jezioro Radodzierz fot. archiwum Nadleśnictwa Osie
Obszar chronionego krajobrazu jest formą ochrony przyrody. Obszary takie zajmują rozleglejsze tereny niż parki krajobrazowe i obejmują pełne jednostki środowiska naturalnego takie jak doliny rzeczne, kompleksy leśne, ciągi wzgórz, pola wydmowe, torfowiska. Podstawą prawną ochrony przyrody w Polsce jest Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku. Obszary chronionego krajobrazu są przeznaczone głównie na rekreację, a działalność gospodarcza podlega tylko niewielkim ograniczeniom (zakaz wznoszenia obiektów szkodliwych dla środowiska i niszczenia środowiska naturalnego)...
Obszar chronionego krajobrazu jest formą ochrony przyrody. Obszary takie zajmują rozleglejsze tereny niż parki krajobrazowe i obejmują pełne jednostki środowiska naturalnego takie jak doliny rzeczne, kompleksy leśne, ciągi wzgórz, pola wydmowe, torfowiska.
Podstawą prawną ochrony przyrody w Polsce jest Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku.
Obszary chronionego krajobrazu są przeznaczone głównie na rekreację, a działalność gospodarcza podlega tylko niewielkim ograniczeniom (zakaz wznoszenia obiektów szkodliwych dla środowiska i niszczenia środowiska naturalnego).
Obszar chronionego krajobrazu jest obszarem chronionym ze względu na:
1.Wyróżniające się krajobrazowo tereny o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe w szczególności ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z masową turystyką i wypoczynkiem,
2. Istniejące albo odtwarzane korytarze ekologiczne.
Dla prowadzenia prawidłowej gospodarki w obszarach chronionego krajobrazu wprowadzono następujące zakazy, nakazy i ograniczenia:
Zakazuje się:
1. dokonywania zmian stosunków wodnych obniżających potencjał ekologiczny
siedliska,
2. lokalizacji szczególnie szkodliwych dla środowiska inwestycji o znaczeniu
krajowym i wojewódzkim,
3. lokalizacji linii elektroenergetycznych o napięciu powyżej 110 kV,
4. dalszej lokalizacji ferm hodowlanych metoda bezściółkową,
5. lokalizacji międzyregionalnych ciągów komunikacyjnych,
6. używania w celach turystycznych i sportowych pojazdów z silnikami spalinowymi
poza wyznaczonymi drogami,
7. wypalania traw,
8. pobierania kruszywa z rzek i potoków,
9. niszczenia zadrzewień, zakrzewień śródpolnych i śródłąkowych, nadrzecznych i
przydrożnych,
10. stosowania pestycydów przy użyciu agrorolnictwa.
Nakazuje się:
1. propagowanie gospodarki rolnej ukierunkowanej na produkcję pełnowartościowej nieskażonej zdrowej żywności, przeznaczonej głównie dla szpitali,uzdrowisk, szkół, kolonii, ośrodków wypoczynkowych oraz ludności z regionów zagrożenia ekologicznego,
2. zapewnienie szczególnej dbałości o rozwiązania architektoniczne wpływające korzystnie na kształtowanie krajobrazu,
3. rekultywację i zagospodarowanie gruntów zdegradowanych na skutek prowadzenia w sposób niewłaściwy gospodarki rolnej i leśnej oraz eksploatacji torfu, piasku, kruszyw i innych kopalin,
4. zalesienie i zadrzewienie nieużytków rodzimymi gatunkami drzew i krzewów z dostosowaniem do siedliska, z dbałością o zwiększenie potencjałuekologicznego i walorów estetycznych krajobrazu,
5. objęcie ścisłą ochroną przed zanieczyszczeniem obszarów źródłowych rzek i potoków,
6. uzgodnienie z Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody lokalizacji oraz treści tablic ogłoszeniowych i informacyjnych.
Należy ograniczyć:
1. lokalizację ośrodków rekreacyjnych nie dostosowanych do pojemności ekologicznej obszarów chronionego krajobrazu,
2. eksploatację surowców mineralnych do skali nie wywołującej degradacji krajobrazu i zaburzenia stosunków wodnych,
3. rozbudowę uciążliwego przemysłu,
4. lokalizację dużych składowisk odpadów komunalnych,
5. lokalizację ruchliwych ciągów komunikacyjnych.
(art.26 Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 października 1991 r.)
Wschodni Obszar Chronionego Krajobrazu Borów Tucholskich o powierzchni ogólnej 26 140,00 ha utworzony na podstawie Rozporządzenia Wojewody Bydgoskiego nr 9/91 z dnia 14 czerwca 1991r. (Dz. U. Województwa Bydgoskiego nr 17, poz. 127 z 1991r.) zmienionego rozporządzeniem tegoż wojewody nr 145/94 z dnia 17 czerwca 1994r. (Dz. U. Województwa Bydgoskiego nr 10, poz. 102 z 1994r.) oraz potwierdzonego Rozporządzeniem nr 46/99 Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z dnia 25 marca 1999r. (Dz. U. Województwa Kujawsko-pomorskiego nr 19, poz. 117 z 1999r.).
Stanowi on równinę sandrową ze znacznym udziałem wód powierzchniowych o dużych walorach przyrodniczych, krajobrazowych i rekreacyjnych i jest pomostem ekologicznym między parkami krajobrazowymi Wdeckim i Nadwiślańskim. Lasy stanowią około 84 % powierzchni.
Obejmuje grunty o powierzchni ok. 890,00 ha w obrębie Osie w oddz.: 1, 4-8, 18-22, 55-59, 95-99, 133-134, 135 a-f, i, 173 a-c, 174 b, f, i, j, 203-204, 205 a, 206 h-j, 207 i, 231-236, 237 a, b, 238 f-h oraz w obrębie Warlubie - ok. 8 491,00 ha (oddziały nie wchodzące w jego skład: 247 l-o, 262, 275 a-l, 289, 330-366, 367 f-ax, 367A, 368, 368A, 369, 369A, B, 370.
Do stref ochrony akustycznej na tym obszarze chronionym na podstawie Rozporządzenia nr 46/99 Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z dnia 25 marca 1999r. (Dz. U. Województwa Kujawsko-Pomorskiego nr 19 z 1999r.) należą następujące jeziora: Miedzno, Łąkorz, Radodzierz, Jaszczerek, Mątosek, Płochocińskie, Rybno Duże, Rymarz.
Tekst: Robert Wojnerowicz
Najnowsze aktualności
Polecane artykuły
Warunki przyrodniczo-leśne
Warunki przyrodniczo-leśne
Choć z pozoru ubogie, sosnowe bory zarządzane przez leśników z Osia charakteryzują się dużym bogactwem gatunków świata zwierząt i roślin. Naukowcom udało się potwierdzić obecność około 250 gatunków kręgowców.
%20of%20nctwo6.jpg?img_id=4362694)
Położenie pod względem przyrodniczo-leśnym
Według obowiązującej regionalizacji przyrodniczo-leśnej (Regionalizacja przyrodniczo-leśna na podstawach ekologiczno-fizjograficznych. T. Trampler., red. PWRiL. Warszawa 1970) Nadleśnictwo Osie położone jest w nastepujących jednostkach podziału przyrodniczo-leśnego:
- I. Kraina Bałtycka
- 5.d. Mezoregion Pojezierza Starogardzkiego
-III. Kraina Wielkopolsko-Pomorska
- 1. Dzielnica Borów Tucholskich i Mezoregion Borów Tucholskich
-3.b. Mezoregion Kotliny Grudziądzkiej
Położenie geograficzne i wysokościowe
Zdecydowaną część głównego kompleksu leśnego nadleśnictwa stanowią utwory wodnolodowcowe (sandrowe) stanowiące część największego sandru w Polsce (sandr Borów Tucholskich), a jego środkowa część obejmująca omawiane obszary nazywana jest sandrem Wdy. Maksymalna wysokość względna sandru wynosi 130 m n.p.m.. W północnej części nadleśnictwa występują liczne wyspy morenowe tzw. dziurawy sandr z wzniesieniami czołowo-morenowymi fazy poznańsko-dobrzyńskiej.
Rzeźba terenu
Obszar terytorialnego zasięgu działania nadleśnictwa uformowany został w okresie zlodowacenia bałtyckiego.
Podstawowymi utworami geologiczno-glebowymi są piaski akumulacji wodnolodowcowej (sandrowe) z fragmentami utworów eolicznych, a także piaski i żwiry rzeczne oraz piaski rzeczne na torfach w dolinach rzek Wisła, Wda, Mątawa.
Podstawową formą rzeźby terenu są sfalowane równiny sandrowe urozmaicone wyspami morenowymi i wytopiskami, a także rynnami jeziornymi i dolinami rzecznymi (dolina Wisły, Wdy, Mątawy)
Warunki glebowe
W warunkach Nadleśnictwa Osie dominuje typ gleb rdzawych zajmujących ok. 80% powierzchni nadleśnictwa (z przeważającym podtypem gleb bielicowo-rdzawych), wytworzonych głównie z piasków wodnolodowcowych stosunkowo ubogich w składniki pokarmowe, z którym wiążą sie przede wszystkim typy siedliskowe lasu boru świeżego, boru mieszanego świeżego i rzadziej lasu mieszanego świeżego.
Gleby bielicowe zajmują powierzchnie ok. 1% nadleśnictwa. Występują w obniżeniach terenowych pola sandrowego, na obrzeżach bagien, łąk np. bór mieszany wilgotny.
Gleby brunatne ok 6,5% wytworzyły sie z utworów lodowcowych gliniastych i piaszczysto-gliniastych np. siedliska lasu mieszanego świeżego i lasu świeżego.
Typy gleb płowych zajmują 2% powierzchni nadleśnictwa.
Do około 1% powierzchni nadleśnictwa zajmują typy gleb opadowo-glejowych i gruntowo-glejowych wytworzonych w piaskach akumulacji wodnolodowcowej np. bór mieszany wilgotny, las mieszany wilgotny, las wilgotny.
Na siedliskach bagiennych najczęściej występuje typ gleb torfowych np. bór bagienny, bór mieszany bagienny, las mieszany bagienny, rzadziej typ gleb murszowych - zajmując łącznie ok. 2% powierzchni np. ols, ols jesionowy, las mieszany wilgotny, las wilgotny.
Pozostałe typy gleb zajmują ok. 7,5% powierzchni leśnej nadleśnictwa.
Klimat
Według regionalizacji klimatycznej Polski obszar działania nadleśnictwa polożony jest wg W. Okołowicza w zasięgu Regionu Nadwislańsko-Żuławskiego.
- przeciętna ilość opadów rocznie: 548 mm
- średnia roczna temperatura powietrza: +7,0 oC
- średnia temperatura stycznia: - 2,4 oC
- średnia temperatura lipca: +18,0 oC
- średnia ilość dni w roku z pokrywą śnieżną: - ca 58
- udział wiatrów silnych i bardzo silnych w ogólnej liczbie obserwacji w ciągu roku
(powyżej 10m/s): - ca 0,5%
Charakterystyczną cechą klimatu omawianego obszaru są stosunkowo niskie opady atmosferyczne, nie przekraczające często 500 mm rocznie.
Wody
Obszar terytorialnego zasięgu nadleśnictwa w całości połozony jest w dorzeczu Wisły oraz jej lewobrzeżnych dopływów - Wdy (Czarnej Wody) spiętrzonej w Żurze i Gródku oraz Mątwy. Powstałe w ten sposób Zalew Żurski i Jezioro Gródeckie stanowią największy zbiornik wodny na omwaianym obszarze, wywierając decydujący wpływ na stosunki wodne przyległych obszarów leśnych.
Wody spływu powierzchniowego odprowadzane są z obszaru nadleśnictwa przez lewobrzeżny dopływ Wdy - Sobińską Strugę (Sobinę) oraz lewobrzeżny dopływ Mątawy - Komórską Strugę.
W obrębie Osie występują następujące jeziora: Miedzno, Trzebucz Mały i Trzebucz Duży (jeziora rynnowe) oraz tzw. jeziorka Dury (wytopiskowe), a w obrębie Warlubie: jezioro Radodzierz (wytopiskowe) oraz jeziora rynnowe: Mątaskie, Łąkosz, Zawada, Płochocińskie.
Liczne kompleksy bagien i łąk przylegające do kompleksów leśnych mają również wpływ na stosunki wodne i wilgotnościowe (w tym największe bagno na omawianym obszarze tzw. Duże Wilcze Bagno w obrębie Warlubie).
Woda gruntowa wystepuje głęboko.
Typy siedliskowe lasu
Na obszarze nadleśnictwa siedliska naturalne lub zblizone do naturalnych zajmują 82,8 % powierzchni leśnej, siedliska zniekształcone - 17,2 %.
Dominującym typem siedliskowym w nadleśnictwie jest bór świeży (Bśw) (49 % powierzchni leśnej). Siedliska lasowe zajmują 17 % powierzchni leśnej (2 843,64 ha), natomiast borowe 83 % powierzchni leśnej (13 730,20 ha).
Przyjmując za kryterium różne warunki wilgotnościowe, poszczególne siedliska zajmują:
| Siedlisko | % powierzchni leśnej | Wielkość [ha] |
| świeże: bór świeży (Bśw), bór mieszany świeży (BMśw), las mieszany świeży (LMśw), las świeży (Lśw) | 94,0 % | 15 576,95 ha |
| suche: bór suchy (Bs) | 0,0 % | 1,43 ha |
| wilgotne: bór wilgotny (Bw), bór mieszany wilgotny (BMw), las mieszany wilgotny (LMw), las wilgotny (Lw), las łęgowy (Lł) | 1,8 % | 299,64 ha |
| bagienne: bór bagienny (Bb), bór mieszany bagienny (BMb), las mieszany bagienny (LMb), ols (Ol), ols jesionowy Ol-J) | 4,2 % | 695,45 ha |
| Razem | 100 % | 16 573,47 ha |
Podsumowanie
Bory Tucholskie pod względem przyrodniczym i krajobrazowym obszarów województwa kujawsko-pomorskiego wyróżniaja się szczególnym, swoistym pięknem, zachwycając swym urokiem nie tylko przyrodników.
Duża lesistość tej krainy sprawiła, że przyroda tutaj w znacznym stopniu zachowała swoją naturalność, podnosząc w dużej mierze walory turystyczne tego obszaru.
Największym walorem Nadleśnictwa Osie są lasy. Stanowią 51,90 % jego powierzchni. Są to w zdecydowanej większości siedliska boru świeżego 55,30 %. W drzewostanach dominuje sosna, która porasta 91,00 % powierzchni leśnej. Pozostałe gatunki budujące drzewostany to: dąb, brzoza, świerk, modrzew, olcha, buk i grab.
Osobliwością wśród rozległych borów sosnowych jest kępa pięknej dąbrowy z największym w Polsce skupiskiem jarzębu brekini, stanowiąca rezerwat przyrody "Brzęki im. Zygmunta Czubińskiego". Jest to swoista wyspa lasu mieszanego dębowego-grabowego, w której obok wiekowych brzęków rosną około 250 - letnie dęby szypułkowe, lipy drobnolistne, klony, jawory, wiązy i inne drzewa. W runie zwraca uwagę obecność rzadkich i chronionych roślin, takich jak: wawrzynka wilczełyko, lilii złotogłów, gnieźnika leśnego, podkolana białego, marzanki wonnej i innych.
Powierzchnia terytorialnego zasięgu nadleśnictwa wynosi: 348,85 km2
Powierzchnia ogólna Nadleśnictwa Osie: 18 394,94 ha, w tym powierzchnia lasów 17 199,12 ha
Lesistość nadleśnictwa: 51,90 %
Lesistość województwa kujawsko-pomorskiego: 23,5 %
Lesistość Polski: 29,6 %
Obręby/Leśnictwa: 2 obręby leśne (Osie, Warlubie), 14 leśnictw
Szkółki Leśne: Szkółka Zespolona "Osiny"
Budowa geologiczna/gleby: dominują gleby rdzawe z przważającym podtypem gleb bielicowo-rdzawych, wytworzone z piasków wodnolodowcowych
Przeciętny wiek drzewostanów: 74 lata
Średni przyrost bieżący miąższości brutto: 5,82 m3/ha
Przeciętna zasobność drzewostanu: 312 m3/ha
Przeciętne pozyskanie roczne: 113 491 m3
Gospodarcze drzewostany nasienne: 324,40 ha
Uprawy pochodne: 246,15 ha