Asset Publisher Asset Publisher

Rezerwaty przyrody

Rezerwaty przyrody obejmują "obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub ...

 

Rezerwaty przyrody obejmują "obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi".

          Najcenniejsze fragmenty naszych lasów chronione są w 6 rezerwatach przyrody:

 

1.    Rezerwat częściowy "Jezioro Miedzno" ( faunistyczny ) - rezerwat ornitologiczny, utworzony w 1968r., stanowiący środowisko lęgu ptactwa wodnego i błotnego. Położony na terenie leśnictwa Orli Dwór, obręb leśny Osie o powierzchni ogólnej 88,52 ha. Na  tej  powierzchni  znajduje  się  jezioro  Miedzno  wraz  otaczającymi  je  bagnami i lasem. Utworzono go na podstawie Zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z 4 listopada 1968r. ( M.P. nr 49, poz. 340 z 1968r. )  w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych miejsc lęgowych i żerowisk ptaków błotnych i wodnych. Rezerwat został utworzony w celu objęcia ochroną bogatych stanowisk, zarówno pod względem skałdu gatunkowego jak i liczebności poszczególnych  populacji  ptactwa  wodnego  i błotnego. Bytują tu m.in.: żurawie, łabędzie, kaczki, bocian czarny oraz rzadkie gatunki ptaków drapieżnych.

 

    Rezerwat położony jest w dolinie rzeki Sobiny z wodami jeziora Miedzno o zmiennym poziomie przecinającej kompleks leśny z północy na południe zatorfioną rynną szerokości od kilkudziesieciu do kilkuset metrów, a otoczenie rezerwatu stanowią lasy głównego kompleksu leśnego.

 

    Zbiorowisko olsu porzeczkowego jest jedynym zbiorowiskiem leśnym występującym w rezerwacie, a warstwę drzew tworzy olcha czarna z domieszką brzozy omszonej, warstwę krzewów tworzy przede wszystkim kruszyna pospolita, rzadziej wierzba szara.

Spośród zbiorowisk nieleśnych zdecydowanie dominuje szuwar turzycy dzióbkowatej; szuwar trzcinowy występuje smugami na obrzeżu rezerwatu, a szuwar szerokopałkowy występuje przy jeziorze Miedzno i smugowo wzdłuż wypływającej z niego rzeki Sobiny.

Spośród roślin chronionych i rzadkich wystepują m.in. skrzyp olbrzymi, storczyk krwisty, bobrek trójlistkowy.

Spośród chronionych gatunków ptaków zaobserwować można m.in. bociana czarnego, brodźca samotnego, potrzosa, strumieniówkę, kobuza, rybołowa.

 

 Dojazd: rowerem lub samochodem z Osia do leśniczówki Orli Dwór ( kierunek Skórcz ok. 4 km ) i dalej wędrówka pieszo ok. 500 m ( 10 min ).

 

 

 

2.  Rezerwat ścisły "Dury" ( torfowiskowy ) -  rezerwat wodno-torfowiskowy, o powierzchni ogólnej 12,59 ha położony w leśnictwie  Stara  Rzeka, obręb leśny Osie. Utworzony na  podstawie  Zarządzenia  Ministra  Leśnictwa  Przemysłu Drzewnego z dnia  26  marca  1975r. ( M.P. nr 11, poz. 64 z 1975r. ) w  celu  zachowania  rzadkich  zespołów  roslinności  wodnej i torfowiskowo-bagiennej.   Rezerwat tworzą cztery dystroficzne (skąpożywne, kwaśne) jeziorka wraz z otaczającymi je torfowiskami, na których znajdują się liczne osobliwości florystyczne, charakterystyczne dla torfowisk wysokich o różnych stadiach sukcesji.

    Rezerwat położony jest na wysoczyźnie sandrowej rzeki Wdy wyniesionej do wysokości ok. 100 m n.p.m. mającej charakter falistej równiny, miejscami poprzecinanej dolinami rzek i strumieni o ogólnie południkowym przebiegu.

Falistą powierzchnię sandru urozmaicają różnej wielkości obniżenia powstałe po wytopieniu brył martwego lodu, zagrzebanych w utworach fluwioglacjalnych. Rezerwat Dury obejmuje 5 oddzielnych obniżeń powytopiskowych ( 1 - 3 ha ) wypełnionych wodami dystroficznych jezior i torfami.

 

   Na obszarze rezerwatu występują gleby torfowe torfowisk wysokich ( w zdecydowanej przewadze ) oraz torfowisk przejściowych, a dominujacym  zbiorowiskiem  leśnym  jest  kontynentalny  bór  bagienny  z  sosną  posplitą  z udziałem brzozy brodawkowatej i brzozy omszonej. Na powierzchniach okresowo podtapianych drzewa obumierają, ale następnie szybko się odnawiają ( wystepują naloty i podrosty sosny pospolitej, brzozy brodawkowatej i brzozy onmszonej ), w runie dominują torfowce lub wełnianki. Jest  to   jedno   z   nielicznych  stanowisk   wszystkich   trzech   krajowych   rosiczek:   okrągłolistnej,   długolistnej   i   pośredniej.

 

   Osobliwościami florystycznymi są również:  torfowce, bagnica torfowa, rosiczki: długolistna, posrednia i okragłolistna, grzybienie północne  i  białe, grążel   żółty,   bagno   pospolite,   żurawina   błotna   i   drobnolistkowa, wełnianki, widłak jałowcowaty, modrzewnica północna, turzyca bagienna i inne. Wielką atrakcją są zbiorowiska mszarne, w tym bardzo rzadki w kraju mszar przygiełkowy z przygiełką białą.

 

Dojazd z Osia w kierunku Skórcza ok. 5 km ( tzw. brukiem ) do parkingu leśnego i dalej rowerem lub pieszo ok. 1 km.

 

 

 

3.    Rezerwat częściowy "Brzęki im. Zygmunta Czubińskiego" ( leśny ) - położony w Szczerkowie, na terenie leśnictwia Orli Dwór, w pobliżu podleśnictwa Dębowiec, obręb leśny Osie. Utworzony na podstawie Zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 26 marca 1975r. ( M. P. nr 11, poz. 64 z 1975r. ) w celu zachowania fragmentu lasu grądowego z udziałem brekinii i domieszką buka. Utworzony został w celu ochrony największego w Europie  Środkowej  skupiska jarzębu  brekinii.  Gatunek  ten,  niegdyś  pospolity  w europejskich lasach dziś jest już rzadko spotykany. Cenne, czerwone drewno o wysokich właściwościach technicznych stało się podobnie jak w przypadku cisa pospolitego przyczyną jego wyginięcia.

 

    Ok.  9  km  na  północ  od  Osia,  na  trasie  do  Skórcza  ( droga brukiem ). Ochroną  objęto 102,21  ha  rzadko  spotykanego w  Borach Tucholskich grądu tj. bardzo bogatego siedliska leśnego z dębem, lipą i grabem jako gatunkami lasotwórczymi. Jedno z największych skupisk jarzębu brekini ( brzęku ) w Polsce. Jest to swoista wyspa lasu liściastego wśród zespołów borowych, w której obok wiekowych brzęków rosną około 250-letnie dęby szypułkowe, stare lipy drobnolistne, klony, jawory, wiązy i inne gatunki drzew. W runie zwraca uwagę obecność rzadkich i chronionych roślin, np.: wawrzynka wilczełyko, lilii złotogłów, gnieźnika leśnego, podkolana białego i innych. Na korze starych drzew liściastych żyją interesujące gatunki porostów - reliktów puszczańskich.

 

   Pod względem geologicznym jest to wyspa morenowa wśród utworów sandrowych. W centralnej części rezerwatu występują silnie spiaszczone gliny powstałe w fazie poznańsko-dobrzyńskiej zlodowacenia  bałtyckiego, a na obrzeżu występują utwory piaszczyste i piaszczysto-gliniaste wytworzone w wyniku rozmycia gliny morenowej, które gwałtownie przechodzą w piaski sandrowe zakumulowane w fazie pomorskiej zlodowacenia bałtyckiego. Dominującym typem gleb są gleby płowe.

Największą powierzchnię zajmują w rezerwacie zbiorowiska grądu subkontynentalnego zróżnicowanego na trzy podzespoły: z czyścem leśnym, typowy i z trzcinnikiem leśnym. Na niewielkiej powierzchni występuje bór świeży.

 

   W  rezerwacie  chroni  się  dobrze  zachowane  fragmenty  naturalnych  lasów  liściastych  mieszanych  dębowo - grabowych z domieszką lipy drobnolistnej, klonu zwyczajnego, jaworu i jarzębu brekinii.

Najstarsze drzewostany rezerwatu mają z reguły struktuę dwuwarstwową: górną warstwę tworzy ponad dwustuletni dąb z domieszką lipy drobnolistnej, klonu zwyczajnego, jaworu, sosny, osiki. W warstwie dolnej występuje grab pospolity z domieszką lipy, rzadziej klonu zwyczajnego i jaworu.

   Na  znacznej  powierzchni  rezerwatu  występują  jednogatunkowe  drzewostany  dębowe  sztucznego  pochodzenia  z domieszką brzozy,  klonu, lipy, grabu, sosny osiki, w których intensywnie rozwija się dolne piętro pochodzenia naturalnego złożone przede wszystkim z grabu, lipy, dębu, buka i świerka. W zbiorowisku ubogiego grądu trzcinnikowego występują drzewostany sosnowe z sadzenia ze znaczną domieszką dębu, grabu lub mniejszą brzozy, osiki, świerka. W podszycie oprócz podrostów gatunków głównych występują m.in. leszczyna pospolita, trzmielina brodawkowata, jarzębina i inne.


Dojazd:  do  parkingu  leśnego  przy  trasie  do  Skórcza  lub  rowerem  do  Dębowca  i  dalej  pieszo  czerwonym  szlakiem  "Stu z nieba".

 

 

 

4.  Rezerwat częściowy "Jezioro Łyse" ( torfowiskowy ) - objęty ochroną ścisłą o powierzchni 5,58 ha oraz czynną 14,68 ha. W dniu 29 marca 2006 roku weszło w życie rozporządzenie nr 24/2006 Wojewody Kuj. - Pom. z dnia 21 lutego 2006 roku w sprawie uznania za rezerwat przyrody obszaru pod nazwą "Jezioro Łyse". Ochroną rezerwatową objęto wody jeziora Łyse oraz otaczające je torfowiska i lasy Nadleśnictwa Osie obręb Osie oddz.: 19 c, 20 b, c, g, h o powierzchni ogólnej 20,26 ha w leśnictwie Nowa Huta. Rezerwat w całości położony jest w gminie Warlubie, woj. Kuj - pom.

 

   Celem ochrony w rezerwacie jest zabezpieczenie i zachowanie cennych ekosystemów wodno - błotnych ( z zespołem mszarnym przygiełki białej ) i boru bagiennego z charakterystycznymi, rzadkimi i chronionymi gatunkami roślin np. torfowce, rosiczka pośrednia, widłaczek torfowy.


Rodzaj rezerwatu - torfowiskowy
Typ - różnych ekosystemów
Podtyp - mozaiki różnych ekosystemów

 

 

5.  Rezerwat częściowy "Kuźnica" ( leśny ) - o powierzchni ogólnej 7,27 ha utworzony  na  podstawie  Zarządzenia  Ministra  Leśnictwa  i  Przemysłu  Drzewnego  z  dnia  3  maja  1965r.  ( M.P. nr 27, poz. 152 z 1965r. )  w celu ochrony fragmentów boru bagiennego z zarastającym jeziorem. Wśród starodrzewia sosnowego dominują zbiorowiska boru bagiennego Vaccinio uliginosi - Pinetum, brzeziny bagiennej, występują ponadto niewielkie fragmenty pomorskiego lasu bukowo-dębowego i grądu subkontynentalnego. Spośród roślin chronionych w runie występuje m in. bagno zwyczajne, torfowce, przygiełki i rzadkie gatunki turzyc.

    Ochrona czynna nakierowana winna być na eliminację świerka pospolitego oraz stymulowanie warunków do rozwoju brzozy omszonej oraz inicjowania zabiegów przyspieszających proces regeneracji lasu bukowo-dębowego poprzez stopniową eliminację sosny pospolitej.

 

 

6. Rezerwat ścisły "Osiny" ( torfowiskowy ) - o powierzchni ogólnej 21,63 ha ( w tym 19,77 ha w stanie posiadania Nadleśnictwa Osie), utworzony  na  podstawie  Zarządzenia  Ministra  Leśnictwa  i  Przemysłu  Drzewnego  z  dnia  26  stycznia 1962r. ( M.P. nr 30, poz. 132 z 1962r. )  w  celu  ochrony  śródleśnego  torfowiska  wysokiego  z  roślinnościa  bagienno - torfowiskową.

    Rezerwat stanowi zatorfioną odnogę Jeziora Łąkosz wśród sfalowanego pola sandrowego.

Torfowiska wysokie i przejściowe zajmują przeważający obszar rezerwatu, a stanowiące je drzewostany tworzy głównie olcha czarna, brzoza omszona i sosna pospolita. Zbiorowiska torfowiskowe zaliczono do zespołu olsu torfowcowego Sphagno-squarrosi - Alnetum. Spośród roślin chronionych i rzadkich występują m.in. rosiczka okrągłolistna, przygiełka brunatna, bagnica torfowa, wątlik błotny, bobrek trójlistkowy, fiołek torfowy, modrzewnica zwyczajna i inne.

 

 

Wejście na teren rezerwatów możliwe jest jedynie z pracownikiem Nadleśnictwa bądź Parku po uprzednim umówieniu się (Informacje od poniedziałku do piątku - kontakt jw.).

Powyższa zasada nie obowiązuje, jeżeli przez rezerwat prowadzą szlaki turystyczne.

Indywidualna ochrona dla każdego rezerwatu określona jest w planie ochrony rezerwatu, którego egzemplarz posiada nadleśnictwo.

 

tekst: Robert Wojnerowicz

foto: archiwum nadleśnictwa 

 

 

 

 


Asset Publisher Asset Publisher

Back

Informacja o zabiegu ratowniczym przeciwko brudnicy mniszce

Informacja o zabiegu ratowniczym przeciwko brudnicy mniszce

Nadleśnictwo Osie informuje, że w dniach od 16.05. do 31.05.2024 r. na terenach leśnych gmin: Osie oraz Warlubie, w leśnictwach: Nowa Rzeka, Stara Rzeka i Nowa Huta (dokładny obszar w załączniku graficznym) będzie wykonany agrolotniczy zabieg ratowniczy przeciwko brudnicy mniszce (Lymantria monacha L.).

Na czas zabiegu Nadleśniczy Nadleśnictwa Osie wprowadza okresowy zakaz wstępu do lasu (podstawa prawna: ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach, t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 530).

Na podstawie materiałów prognostycznych zebranych jesienią 2023 roku stwierdzono wysokie zagrożenie dla drzewostanów sosnowych ze strony brudnicy mniszki. Badania liczebności gąsienic w koronach drzew wykonane wiosną bieżącego roku potwierdziły utrzymujące się zagrożenie, co stanowiło podstawę podjęcia decyzji o wykonaniu zabiegu ratowniczego.

Zabieg zostanie wykonany przy użyciu środka ochrony roślin Foray 76B, który ma charakter biologiczny (ciecz zawiera bakterię Bacillus turingensis, która wpływa na gąsienice brudnicy mniszki). Dawka środka wynosi 2,5 litra na 1 hektar lasu. Środek jest nieszkodliwy dla pszczół.

Brudnica mniszka jest jednym z najczęściej pojawiających się i najgroźniejszych dla lasów owadów. Cechuje ją wysoka rozrodczość, która w sprzyjających warunkach prowadzi do masowego pojawu owadów (gradacji). Żerujące gąsienice uszkadzają igły drzew, w wyniku czego następuje utrata aparatu asymilacyjnego, która może doprowadzić do zamarcia drzewostanu.