Asset Publisher
Leśny Kompleks Promocyjny Bory Tucholskie
Leśne Kompleksy promocyjne są to funkcjonalne obszary leśne o znaczeniu ekologicznym, edukacyjnym i społecznym. Obejmują jedno lub kilka nadleśnictw Lasów Państwowych, chociaż na wniosek właścicieli w skład LKP mogą być zaliczane również lasy własności prywatnej.
LKP powołuje Dyrektor Generalny Lasów Państwowych w drodze zarządzenia. Od 1994 roku powstało na terenie Polski 19 takich Kompleksów. Zajmują one łącznie blisko 990 469 ha to jest 13% powierzchni ogólnej lasów państwowych. Kompleksy promocyjne obejmują zarówno obszary o wysokich walorach przyrodniczych, będące pozostałością puszcz np. LKP Lasy Puszczy Białowieskiej, LKP Lasy Puszczy Bukowej i Goleniowskiej, LKP Lasy Oliwsko-Darżlubskie, LKP Lasy Puszczy Kozienickiej, jak i tereny leśne zmienione przez działalność gospodarczą człowieka, do których można zaliczyć m.in. LKP Bory Lubuskie, LKP Bory Tucholskie, LKP Lasy Gostynińsko-Włocławskie, LKP Lasy Beskidu Śląskiego, LKP Lasy Rychtalskie, LKP Lasy Janowskie.
Kompleksy promocyjne odgrywają wiodącą rolę m.in. w zakresie:
- wdrażania i promocji proekologicznej gospodarki leśnej;
- prowadzenia badań naukowych i doświadczalnictwa na potrzeby gospodarki leśnej;
- integrowania gospodarki leśnej i aktywnej ochrony przyrody;
- edukacji przyrodniczo-leśnej społeczeństwa;
- konsultacji społecznych w procesie zarządzania lasami;
- wypracowania modelu uczestnictwa przedstawicieli społeczeństwa w zarządzaniu lasami państwowymi.
Kompleksy promocyjne pełnią zatem rolę obiektów pilotażowych przy wprowadzaniu udoskonalonych zasad oraz metod działań gospodarczych i ochronnych, zanim wprowadzi się je na cały teren zarządzany przez Lasy Państwowe. LKP mają dostarczać informacji, jaki jest koszt podejmowanych przedsięwzięć oraz w jaki sposób gospodarze lasów - leśnicy powinni współpracować z lokalnymi samorządami, środowiskami naukowymi, organizacjami i ruchami ekologicznymi, aby las spełniał wszystkie oczekiwane społeczne funkcje. Wynika to z faktu, że leśnicy zarządzają dobrem ogólnonarodowym. Poza tym LKP prowadzą działalność edukacyjną ukierunkowaną zarówno na doskonalenie kwalifikacji zawodowych leśników, jak też kształtowanie świadomości społecznej m.in. przez przybliżanie społeczeństwu wiedzy o aktualnych zagrożeniach i problemach polskiego leśnictwa oraz stwarzanie możliwości uczestnictwa w opiniowaniu i ocenie prowadzonej gospodarki leśnej
Leśne Kompleksy Promocyjne godzą cele gospodarcze z celami aktywnej ochrony ekosystemów, propagują przyjazne środowisku technologie oraz promują badania naukowe. Mamy ich w PGL Lasy Państwowe już 19. Pierwsze 7 z nich powstało szesnaście lat temu, w grudniu 1994 roku. W każdym LKP stworzono kilka ścieżek edukacyjnych, działają ośrodki edukacji ekologicznej i izby muzealne. Edukacja, choć niezmiernie ważna, jest tylko jednym z elementów działania LKP. Mają one przede wszystkim być, miejscem promocji wielofunkcyjnej gospodarki leśnej, jako elementu zrównoważonego rozwoju. Dla każdego Leśnego Kompleksu Promocyjnego opracowano specjalne zasady hodowlane i ochronne oraz powołano radę społeczno-naukową, która jest organem doradczym i opiniotwórczym dla gospodarujących tam leśników
To nowatorskie rozwiązanie spotkało się z uznaniem leśników i badaczy w całej Europie.
Tekst: Robert Wojnerowicz
Asset Publisher
Asset Publisher
Warunki przyrodniczo-leśne
Warunki przyrodniczo-leśne
Choć z pozoru ubogie, sosnowe bory zarządzane przez leśników z Osia charakteryzują się dużym bogactwem gatunków świata zwierząt i roślin. Naukowcom udało się potwierdzić obecność około 250 gatunków kręgowców.
%20of%20nctwo6.jpg?img_id=4362694)
Położenie pod względem przyrodniczo-leśnym
Według obowiązującej regionalizacji przyrodniczo-leśnej (Regionalizacja przyrodniczo-leśna na podstawach ekologiczno-fizjograficznych. T. Trampler., red. PWRiL. Warszawa 1970) Nadleśnictwo Osie położone jest w nastepujących jednostkach podziału przyrodniczo-leśnego:
- I. Kraina Bałtycka
- 5.d. Mezoregion Pojezierza Starogardzkiego
-III. Kraina Wielkopolsko-Pomorska
- 1. Dzielnica Borów Tucholskich i Mezoregion Borów Tucholskich
-3.b. Mezoregion Kotliny Grudziądzkiej
Położenie geograficzne i wysokościowe
Zdecydowaną część głównego kompleksu leśnego nadleśnictwa stanowią utwory wodnolodowcowe (sandrowe) stanowiące część największego sandru w Polsce (sandr Borów Tucholskich), a jego środkowa część obejmująca omawiane obszary nazywana jest sandrem Wdy. Maksymalna wysokość względna sandru wynosi 130 m n.p.m.. W północnej części nadleśnictwa występują liczne wyspy morenowe tzw. dziurawy sandr z wzniesieniami czołowo-morenowymi fazy poznańsko-dobrzyńskiej.
Rzeźba terenu
Obszar terytorialnego zasięgu działania nadleśnictwa uformowany został w okresie zlodowacenia bałtyckiego.
Podstawowymi utworami geologiczno-glebowymi są piaski akumulacji wodnolodowcowej (sandrowe) z fragmentami utworów eolicznych, a także piaski i żwiry rzeczne oraz piaski rzeczne na torfach w dolinach rzek Wisła, Wda, Mątawa.
Podstawową formą rzeźby terenu są sfalowane równiny sandrowe urozmaicone wyspami morenowymi i wytopiskami, a także rynnami jeziornymi i dolinami rzecznymi (dolina Wisły, Wdy, Mątawy)
Warunki glebowe
W warunkach Nadleśnictwa Osie dominuje typ gleb rdzawych zajmujących ok. 80% powierzchni nadleśnictwa (z przeważającym podtypem gleb bielicowo-rdzawych), wytworzonych głównie z piasków wodnolodowcowych stosunkowo ubogich w składniki pokarmowe, z którym wiążą sie przede wszystkim typy siedliskowe lasu boru świeżego, boru mieszanego świeżego i rzadziej lasu mieszanego świeżego.
Gleby bielicowe zajmują powierzchnie ok. 1% nadleśnictwa. Występują w obniżeniach terenowych pola sandrowego, na obrzeżach bagien, łąk np. bór mieszany wilgotny.
Gleby brunatne ok 6,5% wytworzyły sie z utworów lodowcowych gliniastych i piaszczysto-gliniastych np. siedliska lasu mieszanego świeżego i lasu świeżego.
Typy gleb płowych zajmują 2% powierzchni nadleśnictwa.
Do około 1% powierzchni nadleśnictwa zajmują typy gleb opadowo-glejowych i gruntowo-glejowych wytworzonych w piaskach akumulacji wodnolodowcowej np. bór mieszany wilgotny, las mieszany wilgotny, las wilgotny.
Na siedliskach bagiennych najczęściej występuje typ gleb torfowych np. bór bagienny, bór mieszany bagienny, las mieszany bagienny, rzadziej typ gleb murszowych - zajmując łącznie ok. 2% powierzchni np. ols, ols jesionowy, las mieszany wilgotny, las wilgotny.
Pozostałe typy gleb zajmują ok. 7,5% powierzchni leśnej nadleśnictwa.
Klimat
Według regionalizacji klimatycznej Polski obszar działania nadleśnictwa polożony jest wg W. Okołowicza w zasięgu Regionu Nadwislańsko-Żuławskiego.
- przeciętna ilość opadów rocznie: 548 mm
- średnia roczna temperatura powietrza: +7,0 oC
- średnia temperatura stycznia: - 2,4 oC
- średnia temperatura lipca: +18,0 oC
- średnia ilość dni w roku z pokrywą śnieżną: - ca 58
- udział wiatrów silnych i bardzo silnych w ogólnej liczbie obserwacji w ciągu roku
(powyżej 10m/s): - ca 0,5%
Charakterystyczną cechą klimatu omawianego obszaru są stosunkowo niskie opady atmosferyczne, nie przekraczające często 500 mm rocznie.
Wody
Obszar terytorialnego zasięgu nadleśnictwa w całości połozony jest w dorzeczu Wisły oraz jej lewobrzeżnych dopływów - Wdy (Czarnej Wody) spiętrzonej w Żurze i Gródku oraz Mątwy. Powstałe w ten sposób Zalew Żurski i Jezioro Gródeckie stanowią największy zbiornik wodny na omwaianym obszarze, wywierając decydujący wpływ na stosunki wodne przyległych obszarów leśnych.
Wody spływu powierzchniowego odprowadzane są z obszaru nadleśnictwa przez lewobrzeżny dopływ Wdy - Sobińską Strugę (Sobinę) oraz lewobrzeżny dopływ Mątawy - Komórską Strugę.
W obrębie Osie występują następujące jeziora: Miedzno, Trzebucz Mały i Trzebucz Duży (jeziora rynnowe) oraz tzw. jeziorka Dury (wytopiskowe), a w obrębie Warlubie: jezioro Radodzierz (wytopiskowe) oraz jeziora rynnowe: Mątaskie, Łąkosz, Zawada, Płochocińskie.
Liczne kompleksy bagien i łąk przylegające do kompleksów leśnych mają również wpływ na stosunki wodne i wilgotnościowe (w tym największe bagno na omawianym obszarze tzw. Duże Wilcze Bagno w obrębie Warlubie).
Woda gruntowa wystepuje głęboko.
Typy siedliskowe lasu
Na obszarze nadleśnictwa siedliska naturalne lub zblizone do naturalnych zajmują 82,8 % powierzchni leśnej, siedliska zniekształcone - 17,2 %.
Dominującym typem siedliskowym w nadleśnictwie jest bór świeży (Bśw) (49 % powierzchni leśnej). Siedliska lasowe zajmują 17 % powierzchni leśnej (2 843,64 ha), natomiast borowe 83 % powierzchni leśnej (13 730,20 ha).
Przyjmując za kryterium różne warunki wilgotnościowe, poszczególne siedliska zajmują:
| Siedlisko | % powierzchni leśnej | Wielkość [ha] |
| świeże: bór świeży (Bśw), bór mieszany świeży (BMśw), las mieszany świeży (LMśw), las świeży (Lśw) | 94,0 % | 15 576,95 ha |
| suche: bór suchy (Bs) | 0,0 % | 1,43 ha |
| wilgotne: bór wilgotny (Bw), bór mieszany wilgotny (BMw), las mieszany wilgotny (LMw), las wilgotny (Lw), las łęgowy (Lł) | 1,8 % | 299,64 ha |
| bagienne: bór bagienny (Bb), bór mieszany bagienny (BMb), las mieszany bagienny (LMb), ols (Ol), ols jesionowy Ol-J) | 4,2 % | 695,45 ha |
| Razem | 100 % | 16 573,47 ha |
Podsumowanie
Bory Tucholskie pod względem przyrodniczym i krajobrazowym obszarów województwa kujawsko-pomorskiego wyróżniaja się szczególnym, swoistym pięknem, zachwycając swym urokiem nie tylko przyrodników.
Duża lesistość tej krainy sprawiła, że przyroda tutaj w znacznym stopniu zachowała swoją naturalność, podnosząc w dużej mierze walory turystyczne tego obszaru.
Największym walorem Nadleśnictwa Osie są lasy. Stanowią 51,90 % jego powierzchni. Są to w zdecydowanej większości siedliska boru świeżego 55,30 %. W drzewostanach dominuje sosna, która porasta 91,00 % powierzchni leśnej. Pozostałe gatunki budujące drzewostany to: dąb, brzoza, świerk, modrzew, olcha, buk i grab.
Osobliwością wśród rozległych borów sosnowych jest kępa pięknej dąbrowy z największym w Polsce skupiskiem jarzębu brekini, stanowiąca rezerwat przyrody "Brzęki im. Zygmunta Czubińskiego". Jest to swoista wyspa lasu mieszanego dębowego-grabowego, w której obok wiekowych brzęków rosną około 250 - letnie dęby szypułkowe, lipy drobnolistne, klony, jawory, wiązy i inne drzewa. W runie zwraca uwagę obecność rzadkich i chronionych roślin, takich jak: wawrzynka wilczełyko, lilii złotogłów, gnieźnika leśnego, podkolana białego, marzanki wonnej i innych.
Powierzchnia terytorialnego zasięgu nadleśnictwa wynosi: 348,85 km2
Powierzchnia ogólna Nadleśnictwa Osie: 18 394,94 ha, w tym powierzchnia lasów 17 199,12 ha
Lesistość nadleśnictwa: 51,90 %
Lesistość województwa kujawsko-pomorskiego: 23,5 %
Lesistość Polski: 29,6 %
Obręby/Leśnictwa: 2 obręby leśne (Osie, Warlubie), 14 leśnictw
Szkółki Leśne: Szkółka Zespolona "Osiny"
Budowa geologiczna/gleby: dominują gleby rdzawe z przważającym podtypem gleb bielicowo-rdzawych, wytworzone z piasków wodnolodowcowych
Przeciętny wiek drzewostanów: 74 lata
Średni przyrost bieżący miąższości brutto: 5,82 m3/ha
Przeciętna zasobność drzewostanu: 312 m3/ha
Przeciętne pozyskanie roczne: 113 491 m3
Gospodarcze drzewostany nasienne: 324,40 ha
Uprawy pochodne: 246,15 ha